غلبۀ «کلام مغلوب» در تمهیدات عین‌القضات همدانی

در گونه­ای از تقسیم­بندی، می­توان سخنان مذکور در متون منثور صوفیانه را برساخته از دو بخش دانست: «سخن مغلوب» که بر قلمرو تجربه­های شهودی و دریافت­های درونی نویسنده حکم­رانی دارد؛«سخن متمکّن» که قلمرو دانش رسمی و علم اصطلاحی صوفیان را در بر می­گیرد. تمهیدات عین­القضات همدانی یکی از نثرهای صوفیانه است که در آن ویژگی­های کلام مغلوب از قبیلِ بی‌خویش­نویسی، دریافت الهام و وحی، تأویل­پذیری و بحران آپوریک، قابل مشاهده است. این پژوهش که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی بر روی کتاب تمهیدات عین­القضات همدانی انجام گرفته، در پی پاسخ به این پرسش است که: آیا کارکرد ویژگی­های کلام مغلوب در تمهیدات به گونه­ای هست که بتوان این کتاب را در زمره متونِ با نثر مغلوب دانست؟ یافته­های این پژوهش- با بررسی محتوا و سبک کتاب - حاکی از این است که این عارف مجذوب با به کارگیری زبانی خاص و نمایاندن احوال غوغایی درون و هیجان­های تند عاطفی خویش، کتاب تمهیداتی برای مخاطب به یادگار گذاشته، که از بارزترین نمونه­های کلام مغلوب است.